خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار-۷۶؛
مارکوپولو و خاطره مرموز یک تیتراژ
ال مور: تیتراژ ابتدایی انیمیشن-مستند مارکوپولو بی شک از آن دسته تیتراژهایی است که هم تماشایش برای ما عجیب و غریب بود و هم ملودی موسیقی اش دربرگیرنده حس و حال خاصی بود.
دریافت 4 MB
خبرگزاری مهر – گروه هنر – علیرضا سعیدی: کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می کند با انتخاب عناصر، فرم ها و چینش ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطبان یک اثر را در جریان مبحث قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می دهد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف الزامی ایجاد می شود که بیننده را از اساس با یک اثر تصویری دور می کند.
آنچه بهانه ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری بر ماندگارترین و خاطره سازترین موسیقی های در ارتباط با برخی برنامه ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای خیلی از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع باردیگر به آنها برای ما در هر شرایطی می تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره بازی که بعد از آغاز و انتشار آن در نوروز ۱۴۰۰ استقبال مخاطبان، ما را بر آن داشت در چارچوب یک خاطره بازی هفتگی در ایام جمعه هر هفته، روح و ذهنمان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال هایی که حالمان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.
«خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به صورت هفتگی می توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آنرا دنبال کنید.
در هفتاد و ششمین شماره از این روایت رسانه ای به سراغ موسیقی تیتراژ یک انیمیشن – مستند به نام «ماجراهای مارکوپولو» رفتیم که بدون تردید یکی جذاب ترین و تماشایی ترین انیمیشن های دهه شصت یا تخصصی تر «انیمه» هایی بود که به علت ساختار فنی و محتوایی که در آن دوران کمتر تجربه می شد، از مفید ترین کارتون های ویژه نسل نوجوان به حساب می آمد. ساختاری که تلفیقی از فیلمهای مستند و کارتون بود و عملاً می توانست بعنوان یک پروژه مفید آموزشی برای مخاطبان نوجوان آن سال های تلویزیون کارکرد داشته باشد.
به ویژه این که در این چارچوب از کشور ایران بعنوان یکی از سفرهای تجاری – توریستی مارکوپولوی واقعی یاد می شد و ما که مخاطبان این کارتون بودیم حس و حال جالب توجهی را از پس یک انیمیشن ژاپنی تجربه می کردیم که توانست اینچنین در یاد و خاطره ما بماند. البته بماند که در همین اواخر هم برخی از سازندگان آنونس های تبلیغاتی تلویزیون در تبلیغ یک شامپو تلاش داشتند با عبارت «مارکو برایمان چه آوردی؟» نقبی به خاطره سازی جذاب نوجوان های دهه شصتی با استفاده از سفرهای مارکوپولو بزنند اما همه می دانیم که این مارکوپولو دوست داشتنی ما کجا و این مارکوپولوی فیک و تاجرمسلک در تبلیغات شامپو کجا…!
آن هنگام که در موسیقی ابتدای تیتراژ که بشدت دربرگیرنده نوای محزون و مرموزی بود، مارکوپولوی قصه ما با یک شنل باشکوه مشکی رنگی که جریان باد ابهت آنرا دو چندان می کرد با آن چشمان مشکی و درشتش که از شیرینی ها و تلخی های موسیقی تیتراژهای کارتون های دهه شصت هرچه بگوییم کم گفتیم. موسیقی هایی که در آنِ واحد ما را یاد مشق نوشتن هایی می انداخت که در هر شرایط تماشای کارتون را برایمان دلهره آور می کرد. اما این چه دلهره و اضطرابی بود که پس از گذشت چند دهه از ساخت چنین آثاری و موسیقی هایش از آن بعنوان نوستالژی و خاطره ای یاد می نماییم اما انگار شیرینی هایش از تلخی اش ماندنی تر است ژاپنی ها در خلق شخصیت هایی با این مشخصات فیزیکی استادند به افقی می نگریست و سپس جناب ناصر ممدوح با آن صدای مانای خود که خداوند سلامت نگهدارتشان، می اظهار داشت: «ماجراهای مار کوپولو»؛
موسیقی غم انگیز قصه ما ادامه پیدا می کرد و خط درشت ژاپنی بیننده را به تماشای قصه های پرفراز و نشیب یک انیمه برپایه حقیقت دعوت می کرد و در همین اثنا بود که نقش ونگاره های از دل تاریخ برآمده که به طور عمده مبتنی بر نشانه های تاریخی مکانهای در راه سفرمارکوپولو همچون ایران بود به تماشاگر نوید تماشای سریالی را می داد که می توانیم از آن بیاموزیم و در نهایت آن گل شقایق قرمز که با تند کردن مسیر رشدش می رفت و وصل می شد به مسیر اصلی داستان ماجراهای مارکوپولو که موسیقی تیتراژش بدجور به دل می نشست.
سریال انمیشن – داستانی «ماجراهای مارکوپولو» بنا به آنچه در بانکهای اطلاعاتی موجود در اینترنت وجود دارد، نام انیمه ای ژاپنی است که برپایه سفرهای مارکوپولو تاجر و جهانگرد ایتالیایی توسط دو شرکت «مدهاوس» و «ام کی» در ۴۳ قسمت ۳۰ دقیقه ای تولید و بین سال های ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۰ از شبکه «ان اچ کی» ژاپن پخش گردید. مجموعه ای که قسمت هایی از آن هم در اوایل دهه شصت خورشیدی آن هنگام که بیشتر ما فقط از نعمت تلویزیون های سیاه و سفید بهره مند بودیم از برنامه کودک و نوجوان شبکه دو تلویزیون خودمان پخش گردید.
داستان پرفراز و نشیب سریال «ماجراهای مارکوپولو» با آن دوبله های شاهکارش به مدیریت ناصر ممدوح هم از این قرار بود که نیکولو پولو، تاجر ونیزی، بعد از ۱۳ سال همراه با برادر خود ماتئو با پیامی از قوبلای خان، خاقان چین، به زادگاه خود باز می گردد و از مرگ همسرش آگاه می شود. مارکو پولو در ابتدا روی خوش به او نشان نمی دهد چونکه پدرش را مقصر این اتفاق می داند ولی با سخنان عمه اش فلورا این ارتباط به گرمی گراییده و مارکو راغب به همسفر شدن با آنها می شود. قبل از سفر نیکولو پولو به واتیکان رفته و خواسته های خان بزرگ را مطرح می کند. کوبلای خان به منظور گسترش رابطهٔ دو کشور خواستار فرستاده شدن دو راهب آشنا به هنرهای ۷ گانه و مقداری از روغنیست که بر سر مزار مقدس می سوزد. راهبان در ابتدا این امر را توهین به مقدسات قلمداد کرده و با خواستهٔ خان مخالفت می کنند ولی سرانجام پولوها با ۲ راهب و روغن مقدس در سال ۱۲۷۱ میلادی به سمت چین حرکت می کنند.
در طول مسیر ماجراهای گوناگونی برایشان روی می دهد و مارکو تمام این موارد را یادداشت کرده و نقشهٔ مسیر راه هایی که پیموده اند را می کشد. سرانجام پولوها به مقصد رسیده و به بارگاه قوبلای خان شرفیاب می شوند. البته دیگر آن دو راهب را همراه ندارند ولی توانسته اند روغن مقدس را با خود بیاورند. قوبلای خان شیفتهٔ هوش مارکو پولو می شود چونکه او می تواند ابتدای تنهٔ درخت زرینی که خوردنش عمر را جاودان می سازد را از انتهای آنکه سمی است مشخص نماید و او را به خدمت خود می گیرد. اما صدراعظمِ خان آچمد از این مورد ناخرسند است و با کارشکنی تلاش در غیرقابل اطمینان نشان دادن مارکو پولو دارد ولی سرانجام خودش به دست یکی از دشمنانش کشته می شود.
سال ها می گذرد و نیکولو و ماتئو پولو دلتنگ وطنشان می شوند و می خواهند بازگردند، مارکو از خان بزرگ تقاضا می کند تا به هر ۳ شأن اجازهٔ رفتن دهد ولی خان مخالفت کرده و می گوید تنها پدر و عموی مارکو اجازهٔ رفتن دارند و او باید بماند. سرانجام با رفتن مارکو هم موافقت می شود ولی او درکنارش باید مأموریتی دیگر را هم به پایان برساند و آن همراهی شاهزاده خانم کوکاچین تا ایران و دربار ارغون شاه است. بالاخره پولوها به اروپا می رسند. بعد از مدتی مارکو می خواهد که باردیگر به چین باز گردد ولی برخلاف ۲۵ سال پیش که سفرش با موفقیت به انجام رسید، این دفعه او گرفتار شورشیان جنووا می شود که با دولت ونیز در ستیزند و به زندان می افتد. در آنجا مارکو یادداشت ها و خاطرات سفرش به شرق را در چارچوب کتابی با عنوان «سفرهای مارکو پولو» به رشتهٔ تحریر در می آورد که راهنمایی می شود برای بازرگانان تا مسیر بهتری را در طول جادهٔ ابریشم برگزینند و دیگران تا با مشرق زمین آشنا گردند.
اما یکی از نکات قابل توجه این انیمیشن خیلی جدی دهه شصتی ها که در اول این گزاره رسانه ای هم به آن اشاره ای شد، موسیقی متن و تیتراژ سریال بود که سازنده آن کسی نبود جز جناب «کی اوگورا» و «کوسوکه اونوزاکی» است که در استودیوی شرکت «کیتی رکورد» ضبز شده است. البته از این نکته هم نباید غافل بود که دو آهنگ با کلام هم برای تیتراژ ابتدایی و انتهایی نسخه اصلی مجموعه در نظر گرفنه شده بود که به سال ۱۹۸۰ در چارچوب نوارکاست با صدای «کویچی کاوازو» در استودیوی شرکت «نیپون – کلمبیا» ضبط شده است. فرآیندی که بینندگان آن سال های تلویزیون طبیعتاً و مانند ممیزی های آن دوران کارتون های تلویزیون از شنیدن آن بی بهره مانند. اما همین تیتراژ نوستالژیک ابتدایی سریال ما را بس که یک دنیا برایمان خاطره سازی کرد.
اثری تمام نشدنی که ما ایرانیان می شنیدیم اثر کوسوکه اونوزاکی است. یعنی بخشی از تِم و نوای قطعه «آغاز سفر طولانی» در طرف آلبوم نوارکاستی که به آن اشاره شد اما ما از آن بعنوان تیتراژ ابتدایی سریال مارکوپولو می شناسیم. روایتی محزون و غم انگیز که اگر صدسال دیگر هم از ساخت و تولید این مجموعه بگذرد ما آدم های دهه پنجاه و شصت مارکوپولوی معروف را با این موسیقی می شناسیم.
از شیرینی ها و تلخی های موسیقی تیتراژهای کارتون های دهه شصت هرچه بگوییم کم گفتیم. موسیقی هایی که در آنِ واحد ما را یاد مشق نوشتن هایی می انداخت که در هر شرایط تماشای کارتون را برایمان دلهره آور می کرد. اما این چه دلهره و اضطرابی بود که پس از گذشت چند دهه از ساخت چنین آثاری و موسیقی هایش از آن بعنوان نوستالژی و خاطره ای یاد می نماییم اما انگار شیرینی هایش از تلخی اش ماندنی تر است.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات کاربران عزیز ال مور در مورد این پست