مدیركل هنرهای تجسمی در گفت وگو با ال مور؛
تعامل با هنرمندان را احیا کردیم
ال مور: محمد خراسانی زاده، تمرکز زدایی و عدالت محوری را از رویکرد های اصلی مرکز هنرهای تجسمی دانست و درباره ی موزه هنرهای معاصر تهران، حضور ایران در بینال هنر ونیز و فعالیت سه ساله این مرکز سخن گفت.
خبرگزاری مهر -گروه هنر-آزاده فضلی؛ دولت سیزدهم در طول سه سال گذشته، ۲ مدیرکل هنرهای تجسمی را بر سرکار داشته است که هشتم اردیبهشت ماه ۱۴۰۱، عبدالرضا سهرابی و ۳۰ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ محمد خراسانی زاده با حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به این سمت منصوب شدند. در این حکم ها، بر برنامه ها و فعالیتهای در رابطه با هنرهای تجسمی همچون برنامه ریزی جهت بررسی و تهیه طرح های توسعه هنرهای تجسمی و نظارت بر اجرای رویدادهای ملی به منظور اشاعه هنرهای برتر، معرفی و عرضه دستاوردهای داخلی و بین المللی و برگزاری کارگاه های تخصصی- آموزشی به منظور انتقال تجارب هنرمندان صاحب کسوت به هنرمندان جوان، همینطور حمایت مادی و معنوی برای رشد استعدادهای جوان هنری، پشتیبانی از تولیدات هنری منطبق با هویت ایرانی- اسلامی و توجه به محصولات هنری با رویکرد ارتقای فرهنگ عمومی، برنامه ریزی برای اجرا و عمل به قوانین و اسناد قانونی معطل مانده در حوزه هنرهای تجسمی و اهتمام ویژه به موضوع اقتصاد هنر، زمینه سازی و فراهم آوری تمهیدات لازم برای توسعه رونق مشاغل هنری، تاکید شده بود. حال با اتمام کار دولت سیزدهم و روی کار آمدن دولت چهاردهم، در گفت و گویی تفصیلی با مدیرکل هنرهای تجسمی درباره ی فعالیتها و عملکرد سه ساله این مرکز به صحبت نشستیم که مشروح آنرا در ادامه می خوانید.
محمد خراسانی زاده مدیرکل هنرهای تجسمی دولت سیزدهم و سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران در گفتگو با خبرنگار مهر درباره ی ارزیابی عملکرد در دولت سیزدهم توضیح داد: یکی از نگاههای اصلی مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت سیزدهم، ماجرای تمرکززدایی و عدالت محوری بود یعنی همه کارها و امکانات را در تهران خلاصه نکنیم و این اتفاق در حوزه هنرهای تجسمی به این سمت رفت که ما بیشتر رویدادهای ملی مان را به سایر استان ها بردیم. برای مثال، دوسالانه خوشنویسی دو دوره در استان قزوین برگزار شد، دو سالانه هنر سرامیک امسال در یزد برگزار می شود و جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران نیز سال قبل در کردستان برگزار شد و امسال در خراسان شمالی برگزار می گردد. همچنین، در سه دوره گذشته جشنواره تجسمی فجر، بخش ویژه استان ها با عنوان «تجسم هنر» به شکل جدی مورد پیگیری قرار|گرفت و در دوره شانزدهم فجر، تمام استان ها دارای دبیران هنری بودند و ماجرای دبیری هنری یا کیوریتوری به معنای واقعی کلمه اجرائی شد؛ در هر استان انتخاب آثار برتر تجسمی برای برگزاری نمایشگاه هایی همزمان با تهران، صورت پذیرفت.
یکی از نگاههای اصلی مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت سیزدهم، ماجرای تمرکز زدایی و عدالت محوری بود یعنی همه کارها و امکانات را در تهران خلاصه نکنیم و این اتفاق در حوزه هنرهای تجسمی به این سمت رفت که ما بیشتر رویدادهای ملی مان را به سایر استان ها بردیم.
هویت و نقش جدی تر برای کارشناسان هنرهای تجسمی استانی
وی در همین مورد اظهار داشت: اتفاق دیگر این که تلاش کردیم به کارشناسان هنرهای تجسمی ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ها، هویت و نقش جدی تری بدهیم و در این راستا، چند مرتبه گردهمایی شان برگزار شد و تعامل مستمر با ایشان را به شکل جدی دنبال کردیم تا بخش هنرهای تجسمی استان ها را به بخشی پویا تبدیل نماییم. ازاین رو سعی کردیم به جایگاه ستادی بیشتر نزدیک شویم و فعالیتهای اجرائی حاکمیتی را به استان ها واگذار نماییم و آن بخشی را که اجرای نهایی است، به تشکل های تخصصی، انجمن ها و مؤسسات مردمی بسپاریم.
خراسانی زاده درباره ی اسناد و مقررات هنرهای تجسمی نیز توضیح داد: نکته بعدی در حوزه ضوابط و مقرراتی بود که در تجسمی به آن نیاز داشتیم؛ سند ملی هنرهای تجسمی که سال ها بود کارش شروع شده بود، در این دولت در اداره کل هنرهای تجسمی کار خودش را تمام کرد. نسخه جمع بندی شده برای شورای هنر ارسال شد و در شورای هنر درحال تصمیم گیری است. در سند ملی هنرهای تجسمی، طبق مشورتی که با اهل فن و هنرمندان انجام شده، سعی کردیم همه جانبه به موضوع هنرهای تجسمی نگاه شود و تصویب آن، راه را برای پشتیبانی ضابطه مند از هنرهای تجسمی و هنرمندان محترم آن بازتر خواهد ساخت.
سند ملی هنرهای تجسمی که سال ها بود کارش شروع شده بود، در این دولت در اداره کل هنرهای تجسمی کار خودش را تمام کرد.
وی در بخش دیگری از صحبت هایش اظهار داشت: اتفاق دیگری که در این دوره شکل گرفت، بازبینی «آئین نامه شورای مجسمه و یادمان» بود که جهت ارسال به شورای انقلاب فرهنگی آماده شد تا مورد تصویب قرار بگیرد. در شورای هنر و سپس شورایعالی انقلاب فرهنگی، ماده واحده ای گذرانده شد که بر مبنای آن، هنربازارها شامل اکسپوها، آرت فرها و حراج های هنری و فضای کسب وکارهای هنری در زمینه تجسمی می توانند گسترش مناسبی پیدا کنند. بر همین مبنا ما سیاست ها و ضوابط حاکم بر بازار هنرهای تجسمی ایران را آماده و برای تصویب ارسال کردیم.
مدیرکل هنرهای تجسمی بیان نمود: نگارخانه ها بازوهای اصلی ما برای ایجاد بازار اولیه و بستر معرفی و بازارسازی برای هنرمندان تجسمی هستند؛ سعی کردیم که دستورالعمل آنها را تا حد امکان تسهیل نماییم و بنابراین یک بازنویسی کامل بر مبنای مشورت های مختلف با ذی نفعان شکل گرفت و این نسخه بازنویسی شده بزودی ابلاغ خواهد گردید.
رسیدگی به پرونده های نظارتی در شورایی از جنس فرهنگ
وی در پاسخ به این که مبحث نظارت بر گالری ها چه تغییراتی داشت، اظهار داشت: قرار بر این شد در بخش نظارتی نگارخانه ها و آن قسمتی که در دست اداره کل تجسمی است به هر استان این امکان داده شود که اگر با موردی مواجه گردید، در شورای استانی مربوطه رسیدگی شود؛ اگر مقرر است از نگارخانه دار حمایت یا مسیرش تسهیل شود، این اتفاق در شورای استانی نگارخانه شکل می گیرد همینطور احیاناً اگر تخلفی صورت گرفت در همان شورا و در حوزه فرهنگی رسیدگی می شود، چونکه همکاران در وزارت فرهنگ از جنس فرهنگ هستند و اگر در جایی دیگر رسیدگی صورت بگیرد، ادبیات متفاوتی حکمفرماست و کار پیچیده میشود. البته این سازوکار در دوره های قبل هم بود اما الان به صورت دقیق قابلیت اجرائی پیدا کرد و سطح اجرائی شورای نظارت استانی فراتر از قبل رفته است تا به نسبت قبل، تاثیرگذارتر باشد.
خراسانی زاده همینطور به حوادث سال ۱۴۰۱ که سبب دوری برخی هنرمندان از جشنواره ها و رویدادها شده بود، اشاره نمود و توضیح داد: در حوزه تعامل با هنرمندان، علیرغم شکل گیری اغتشاشات سال ۱۴۰۱ که سبب شد برخی هنرمندان به بهانه هایی در فضایی قرار گرفتند که تعامل ما کمرنگ تر شده بود، تلاش کردیم این تعامل را احیا کنیم؛ در رویدادهای مختلف، برنامه های مختلف و در رفت وآمدهای مختلفی که با یکایک هنرمندان داشتیم و بدون در نظر گرفتن این که سلیقه و ذائقه هر هنرمند چه هست و به واسطه این که جایگاه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جایگاه پدری است و باید برای همه هنرمندان ایرانی که درحال کار در کشورشان هستند، چتر حمایتی خودش را داشته باشد، سعی کردیم که این اتفاق و تعامل مثبت را تا حد ممکن رقم بزنیم.
وی افزود: در رویدادهای ملی مان تلاش کردیم به سراغ چهره های توانمندی برویم که قبلاً کمتر سراغ شان رفته بودند اما وقتی که آمدند و توانمندی شان را اثبات کردند، همگان دیدند که واقعاً جای آنها خالی بوده و این چهره ها، بالاتر از پیش به جامعه هنری معرفی گشتند.
مضمون پرارزش غرفه ایران در بینال ونیز
سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران درباره ی حضور ایران در شصتمین بینال هنر ونیز نیز اظهار داشت: نکته بعدی حضور بین المللی ما در زمینه های جهانی بود که در خیلی از رویدادهای هنری دنیا، هنرمندان ایرانی حضور داشتند برای مثال در هفته های فرهنگی مشترک که بر مبنای تفاهمنامه های همکاری بین کشورها شکل گرفته بود، حضور داشتیم. در بعضی رویدادها هنرمندان ایران حضور داشتند و کسب مقام های خوبی هم در زمینه جهانی صورت گرفت. اما گل سرسبد این ها، دوسالانه هنر ونیز بود؛ به لطف خدا یک اتفاق مبارک رقم خورد و آن جا هم حضور جمهوری اسلامی ایران در کنار رعایت کیفیت هنری، آثار فاخری از هنرمندان ایرانی با کیوریت و نمایشگاه گردانی بهادار ای ارائه شد. همچنین، مضمون غرفه ایران بسیار پرارزش بود، همچنان که مدتی در ونیز حضور داشتم، دیدم مخاطبانی که عمدتا مسلمان نبودند نیز با کودکان غزه همدردی و همراهی می کردند و بسیاری از آنها می گفتند چرا این غرفه در فضای اصلی (جیاردینی و آرسناله) حضور ندارد!
ماجرای کمک میلیون دلاری ایران به ونیز
وی به ماجرای کمک عجیب ایران به ونیز اشاره نمود و توضیح داد: پیش از انقلاب اسلامی، زمانیکه فضاهای بینال هنر ونیز درحال ساخت بود، به کشورها پیشنهاد می شد که فضاهایی را خریداری کنند؛ البته برای ما خیلی عجیب است که در دهه ۱۳۵۰ وقتی که سیل عظیمی شهر ونیز را در خطر جدی قرار داده بود، چنان که در رسانه ها اشاره شده، ظاهراً حکومت وقت ایران با کمک بلاعوض ۳۰ میلیون لیری و وام نیم میلیارد دلاری به شهرداری ونیز برای حفاظت شهر از بالا آمدن آب دریا، این شهر را نجات داده است! تصور کنید که چه حجمی از سرمایه ملی ایران در ونیز خرج شد اما در عوض این کمک، حتی یک غرفه هم در فضای جیاردینی خریداری نشد! که اگر این اتفاق افتاده بود، ما امروز حتما فضای ثابتی برای حضور در همه رویدادهای ونیز می داشتیم. چاپ تمبر برای کمک دست و دلبازانه ایران به شهرداری ونیز / سال ۱۳۵۳
خراسانی زاده در پاسخ به خبرنگار مهر بر مبنای این که آیا برای این کمک دست و دلبازانه ایران به ونیز سندی نیز موجود است، اظهار داشت: بله، در همان زمان برای این اتفاق، تمبر چاپ می شود و وقتی رییس جمهور ایتالیا به ایران می آید، بعد از دیدار با محمدرضا پهلوی و همسرش، به این مورد اذعان و از آنها قدردانی می کند که به صورت رسمی در رسانه ها اعلام شده است. برخی مورخان نیز به این مورد پرداخته اند، چونکه این اتفاق در بازه زمانی عجیب و غریبی که برخی مردم ایران به علت گرسنگی از دنیا می رفتند، رخ می دهد و همین مساله سبب شده مورخان به آن بپردازند.
وی درباره ی برخی انتقادات نسبت به جایگاه غرفه ایران در ونیز، بیان نمود: به واسطه همه محدودیت هایی که وجود داشت، از جانب رایزنی فرهنگی ایران در ایتالیا، فضایی برای غرفه ایران پیشنهاد شد که قبلاً نیز دو دوره حضور ایران در این مکان اتفاق افتاده بود و در نتیجه غرفه ایران آنجا برقرار شد. از حیث تردد گردشگر، این مکان در فضای نسبتاً خوبی است، چونکه در نزدیکی یکی از ایستگاه های واقع در آب راه اصلی ونیز قرار دارد اما در فضای جیاردینی و آرسناله یا در نزدیکی آنها نیست و این خود یک چالش است. تا امروز بالاتر از ۳ هزار نفر از غرفه ایران بازدید کرده اند و بازخوردهایی نیز داشته است.
مدیرکل هنرهای تجسمی بینال هنر ونیز را رویدادی ارگانیک خواند و اظهار داشت: به این مفهوم که رویدادی بدون حضور دولت شکل گرفته است و هر کشوری قصد شرکت دارد، رییس غرفه خودش را معرفی می کند و خودش باید مکان غرفه را اجاره و قوانین را رعایت کند. ساختمان های موجود در ونیز امکان تغییر نمای بیرونی یا تخریب و ساخت را ندارند و با همان فرم معماری کلاسیک خود برپا هستند و به همین دلیل، بیشتر غرفه ها در فضایی کلاسیک شکل گرفته اند. غرفه ما هم مستثنی نیست و البته به علت این که علاقه مند بودیم فضای مناسب تری را ایجاد نماییم، زمانیکه به احترام شهدای پرواز اردیبهشت و آیت الله رئیسی، غرفه ما ۴ روز تعطیل بود در این بازه زمانی، بازسازی عمده ای شکل گرفت و الان غرفه ایران بسیار مناسب تر شده است.
وی با اشاره به اینکه از غرفه های برخی کشورها و غرفه های هنرمندان مستقل بازدید کرده است، اظهار نمود: می توانم بگویم پاویون رسمی جمهوری اسلامی ایران هم از لحاظ مضمون و هم از لحاظ تکنیک اجرا و روایت منسجم و یکپارچه ای که داشت، حتما جز بهترین ها است و اگر شرایط با ما یار بود که در راه ارزیابی قرار بگیریم، می توانستیم به نامزدی دریافت کنندگان شیر طلایی امیدوار باشیم. حتی می توانم بگویم که غرفه ایران از برخی غرفه هایی که در فضای اصلی رویداد قرار داشتند، یک سر و گردن بالاتر است، یعنی از حیث هنرمندانگی بالاتر بودیم و این در بیان بازدیدکنندگان نیز مشهود بود.
موزه هنرهای معاصر تهران در چه وضعیتی تحویل می شود؟
سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران در بخش دیگری از گفتگو درباره ی وضعیت موزه و این که با چه وضعیتی تحویل دولت جدید خواهد شد، اظهار داشت: در دولت سیزدهم تلاش شد تا موزه هنرهای معاصر تهران به جایگاه جریان سازی خود نزدیک تر شود؛ در کنار نمایشگاه های موزه، نشست های تخصصی همراه با تدوین کتاب های نمایشگاه ها را برای همه برنامه هایمان داشتیم. نکته بعدی سینماتک موزه بود که در سالهای اخیر کمرنگ شده بود و سعی کردیم جریان جدیدی را همچون رویداد هفته های فیلم و عکس تهران، تزریق نماییم. همینطور هر هفته جلسات نقد یا پخش فیلمهای مستند را در موزه با همراهی همکاران مان و همینطور انجمن سینمای جوانان ایران داریم. این جریان را برای نسل آینده و تبدیل موزه به پاتوق تخصصی هنرمندان آینده برگزار کردیم.
در دولت سیزدهم تلاش شد تا موزه هنرهای معاصر تهران به جایگاه جریان سازی خود نزدیک تر شود؛ در کنار نمایشگاه های موزه، نشست های تخصصی همراه با تدوین کتاب های نمایشگاه ها را برای همه برنامه هایمان داشتیم.
وی بیان نمود: درصدد بودیم که موزه برای معرفی چهره های جدید خساست به خرج ندهد و حضور برخی هنرمندان توانمند را شاهد بودیم؛ مسیحا ربیعی کیوریتور نمایشگاه «بر فراز دشت» یکی از آنها بود که نمایشگاهش بالاتر از ۳۷ هزار بازدید برای موزه رقم زد و مرزهای بازدید را جابه جا کرد. مسیحا ربیعی از چهره هایی بود که سالهای سال در زمینه هنرهای تجسمی فعالیت نموده بود اما فرصت دیده شدن نداشت و وقتی این فرصت برایش فراهم گردید، بزرگان هنر بر نمایشگاه گردانی متفاوت او اذعان کردند. ظرفیت هایی همچون ایشان در زمینه هنری کشور موجود است اما شاید قبلاً موزه فقط به یک قشر خاص توجه و این افراد را محدود کرده بود.
خراسانی زاده خاطرنشان کرد: قرار نیست کارهای موزه هنرهای معاصر تنها با عده ای خاص پیش برود، در حالیکه این موزه مقرر است با دنیا صحبت کند. موزه هنرهای معاصر تهران پس از سال ها میزبان آثار ۹ هنرمند کاریکاتور و کارتونیست آمریکای لاتین بود، افرادی که به قول سفیر کوبا در ایران، سفیران اصلی کشورهای آمریکای لاتین هستند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: سعی کردیم پای گروههای مختلف را که تصمیم ساز و تصمیم گیر در حوزه های مالی کشور هستند به موزه باز نماییم و جلسات مختلفی را با نمایندگان سازمان برنامه و بودجه و سازمان های سرمایه گذار همچون بیمه ها و بانکها برگزار کردیم. وزیر فرهنگ سه بار به موزه آمدند تا برخی مشکلات موجود رفع گردد. همه این اتفاقات در راستای تکمیل زیرساخت های موزه فراهم گردد و بخشی از زیرساخت هایی که قرار بود اجرائی شود، روز به روز در موزه پیش می رود.
سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران در انتها درباره ی وضعیت و حال جسمانی ساختمان موزه هنرهای معاصر تهران نیز اظهار نمود: حال جسمانی ساختمان موزه خوب است و ما از استانداردهای دنیا عقب نیستیم، بااینکه می توانیم پیشرفته تر شویم و از فناوری های روز دنیا استفاده نماییم. البته قطعا عرض می کنم که گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران در ایران، غرب آسیا و حتی برخی کشورهای دیگر دنیا هم از حیث ارزش و بهای آثار و هم از حیث استانداردهای نگهداری، تک است. البته ما در همین شرایط نیز درحال توسعه ظرفیتهای گنجینه موزه هستیم.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات کاربران عزیز ال مور در مورد این پست