مروری بر همسفر با آفتاب از گل های داوودی تا اکیناوا
به گزارش ال مور، نمایشگاه همسفر با آفتاب مروری بر ۳ دوره فعالیت حرفه ای فرخ شایسته شیرازی است که آثار دوران کودکی او را تا مجموعه اخیرش با عنوان مِی جی قاجار شامل می شود.
خبرگزاری مهر-گروه هنر-آزاده فضلی؛ موزه هنرهای معاصر تهران که هم اکنون نمایشگاه «چشم در چشم» شامل پرتره های هنرمندان برجسته جهان و ایران را به معرض نمایش گذاشته است، به شکل همزمان نمایشگاه «همسفر با آفتاب» شامل مروری بر آثار فرخ شایسته هنرمند نگارگر باسابقه را هم در گالری های ۷، ۸ و ۹ موزه میزبانی می کند.
هر هنرمند تجربه یگانه خویش را رقم می زند؛ دستاوردی که از یک سو حاصل میراث تاریخی و فرهنگی اوست که از جهان کودکی دریافت کرده و از طرف دیگر بر ساخته تجربه زیسته و حاصل دیده ها، شنیده ها و خواسته های اوست که در راه زندگی برگزیده و کوله بارش را با آنها انباشته است. فرخ شایسته از کودکی به واسطه پدر، وام دار میراث هنرهای ایرانی و بخصوص نگارگری می شود که نگاه ریز بین او به پدیده ها را برایش به ارمغان می آورد. علاوه بر این، شایسته به دیگر افق های جهان می نگرد و همسفر با آفتاب میراث ملی را با نوگرایی غربی و سنت های شرقی در هم می آمیزد. اینک در آستانه هفتاد سالگی ره آورد سه دوره کاری فرخ شایسته در ایران، آمریکا و ژاپن در نمایش است.
بیست تیرماه ۱۳۳۳، فرخ شایسته در آستانه شصت سالگی پدرش، صدرالدین شایسته شیرازی دیده به جهان گشود. پدر از شوق تولد فرزند، دسته ای از گل های داوودی را در گلدانی نقره برای همسرش سارنج فرستاد. صدرالدین شایسته شیرازی نزد هنرمندان و هنرشناسان جایگاه ویژه داشت؛ در نوجوانی در محضر فرصت الدوله شیرازی هنر آموخته بود. «فرصت» که خود شاگرد میرزا آقا بود با واسطه، میراث دار لطفعلی شیرازی و آقا صادق محسوب می شد. صدرالدین شیرازی همینطور در محضر محمد تقی مذهب باشی تذهیب را هم فرا گرفت. با این سلسله استاد و شاگردی صدرالدین واپسین میراث دار «مکتب شیراز» در زمان خود شد. بعدتر به تشویق فرصت الدوله راهی تهران شد و در مدرسه صنایع مستظرفه تهران زیر نظر کمال الملک، نقاشی و پیکرتراشی را در دوره ای هشت ساله ادامه داد و در همین زمان در مدرسه سپهسالار به درجه اجتهاد رسید. کمال الملک در بین سایر شاگردان، به صدرالدین توجهی ویژه داشت و در تایید او دست خطی نوشت؛ «اثر شایسته شما دیده شد. در رشته آب و رنگ به سر حد کمال رسیده ای.» با تعطیلی مدرسه صنایع مستظرفه و به تبعید رفتن کمال الملک، صدرالدین، به زادگاه بازگشت و باوجود تجربه هنر نوگرای اروپایی به شیوه سنتی نگارگری و مکتب شیراز وفادار ماند.
صدرالدین شایسته شیرازی شیوه «پرداز» - که خاص نگارگری و نقاشی ایران بوده است - را به کمال در نگاره هایش اجرا می کرد و با ورود فرزند خردسال به کارگاه پدر این شیوه سرمشق ذهن جویای فرخ هم قرار گرفت. فرخ شایسته از هفت سالگی فرصت یافت در کنار پدر سه پایه بگذارد و به مشق کردن گل و مرغ بپردازد و این گونه میراث نگارگری مکتب شیراز، از لطفعلی شیرازی، آقا صادق، میرزا آقا مذهب باشی و فرصت، توسط پدر به فرخ رسید. از راست: گل و مرغ (برداشت از لطفعلی شیرازی)، درویش نوجوان (خودنگاره)، دختر خدمتکار
شیوه «پرداز» در شیراز، روشی از اصول و ضوابط تحریر خطوط باریک، برگرد تصاویر و نقوش، خط پردازی به گونه هاشور زنی و نقطه چین است که خاص نگارگری و نقاشی ایران بوده است. این شیوه در اغلب آثار فرخ شایسته در نمایشگاهش دیده می شود. آثار نگارگری دوره کودکی و نوجوانی فرخ به شیوه مکتب شیراز، علاوه بر الگوهای مثالی این مکتب سرمشق هایی هم از زندگی داشت؛ در کنار صورت لطفعلی خان زند چهره دختر خدمتکار شاید اولین نشانه های این جستجو و کوشش است برای در انداختن نقشی نو!
آثار نگارگری دوره کودکی و نوجوانی فرخ به شیوه مکتب شیراز، علاوه بر الگوهای مثالی این مکتب سرمشق هایی هم از زندگی داشت؛ در کنار صورت لطفعلی خان زند چهره دختر خدمتکار شاید اولین نشانه های این جستجو و کوشش است برای در انداختن نقشی نو!
هر کدام از بخش های نمایشگاه آثار شایسته، یک دوره کاری او (شیراز و تهران / اروپا و آمریکا / ژاپن) را به معرض نمایش گذاشته است که همگی آثار در قطع های کوچک روی دیوار دیده می شوند.
«پرداز» مکتب شیراز در ژاپن به استحاله رسید؛ هنرمند از کنار هم نهادن نقاط گذشت و رنگ های خام را روی هم گذاشت. مجموعه «جام» که در آمریکا شروع شده بود، در کیوتو به کمال رسید. سکوت و خلوت مکتب شیراز با آرامش و تمرکز ذِن آمیخت و «شوجی» های ژاپن همچون خنکای «اُرسی» های شیراز در ذهن فرخ وزید.
رضا دبیری نژاد مدیر هنری نمایشگاه «همسفر با آفتاب» در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با آثار این نمایشگاه توضیح داد: پدر فرخ شایسته شاگرد کمال الملک بوده و به این علت او نزد نگارگرهای قدیمی شیرازی مثل فرصت الدوله شیرازی نگارگری و نقاشی را فراگرفته است و همه فنون لاکی و نگارگری را یاد می گیرد. به تهران و دانشگاه هنر می آید و کنجکاو می شود تجربه های جدید هنر مدرن را یاد بگیرد و حتی باوجود میل پدرش به اروپا می رود و آنجا تحصیل را ادامه می دهد که در آنجا با تجربه های متفاوت و جدید روبه رو می شود اما در ناخودآگاه خود همیشه هنر سنتی ایرانی را با خودش همراه داشته و حفظ نموده است.
در مجموعه آخر هنرمند با عنوان «مِی جی قاجار» هم می بینید که نگارگری را در چارچوب پرتره های قاجاری با سنت چینی های شکسته ژاپنی پیوند زده و تلاش کرده ترکیبی نو را ایجاد نماید.
وی با تأکید بر این که فرخ شایسته ایرانی بودنش در آثارش مشخص است، اظهار داشت: بعدها به ژاپن سفر می کند و بین تجربه هایی که از چاپ دستی پیدا می کند، آنرا با نگارگری پیوند می زند و ازاین رو هر جا که رفته تلاش کرده هنرها را با هم به اشتراک بگذارد. برای نمونه خط ژاپنی را یاد گرفته و در آثار این نمایشگاه هم می بینید که این خطوط را با نقاشی هایش ترکیب کرده است. به صورتی که خطوط ژاپنی با نگارگری و موضوعات معاصر ادغام شده است و حتی در مجموعه آخرش «مِی جی قاجار» هم می بینید که نگارگری را در چارچوب پرتره های قاجاری با سنت چینی های شکسته ژاپنی پیوند زده و تلاش کرده ترکیبی نو را ایجاد نماید. در واقع هر کجا رفته، ایرانی بودنش را فراموش نکرده است. مجموعه «مِی جی قاجار»
دبیری نژاد خاطرنشان کرد: کاوشهای فرخ شایسته در آثارش قابل تماشاست و این جستجو، جستجویی است که در جنبش های هنری معاصر ما از مکتب سقاخانه تا دانشجوهای دانشگاه های هنر همیشه به دنبال پاسخ و این جستجو هستند؛ ازاین رو این نمایشگاه هم یک روایت از این جستجو شمرده می شود. به عقیده من، خوب است که ما تنوع روایتها و پاسخ ها را برای معاصر بودن و پیوند زدن هنر سنتی با معاصر را ببینیم و این اتفاق در این نمایشگاه مشهود است.
وی اضافه کرد: این اتفاق را که در نمایشگاه «همسفر با آفتاب» رخ داده است، کمتر در ایران شاهد می باشیم. شایسته تجربه های ۶۰ ساله اش را در این حوزه به معرض نمایش گذاشته است. سه تحول در زندگی هنری حرفه ای فرخ شایسته در این نمایشگاه قابل تماشا و درک است.
نمایشگاه گردان «همسفر با آفتاب» در رابطه با مجموعه های عرضه شده در نمایشگاه بیان نمود: ۲۰۰ اثر در چارچوب ۱۸ مجموعه در «همسفر با آفتاب» با روشهای فنی آبرنگ و چاپ دستی به معرض نمایش گذاشته شده است. آثار نمایشگاه، هم از بین آثار فرخ شایسته است، هم مجموعه هایی که از دیگران در اختیار دارد و هم تلاش کردیم از کارهای پدرش، فرصت الدوله شیرازی و برخی پیشگامان نگارگری که از آنها درس فراگرفته است، هم به نمایش بگذاریم.
منبع: ال مور
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات کاربران عزیز ال مور در مورد این پست