اهمیت صنعت گردشگری به حدی است كه حتی برخی كشورهای فاقد جاذبه طبیعی، تاریخی و فرهنگی هم با تولید جاذبه های دست ساز و مصنوعی، اقدام به جلب و جذب توریست و فراهم ساختن زمینه های تفریحی مختلف و متنوع با هدف افزایش مدت زمان ماندگاری مسافر شوند و از این راه عایدات بی حد صنعت گردشگری همچون اشتغال، توسعه، ارتقای سطح زندگی مردم بومی و كمك به رشد اقتصادی را نصیب كشور خود كنند.
ایران به لحاظ برخورداری از جاذبه های تاریخی، فرهنگی و گردشگری برای گردشگران در سكوی دهم جهان قرار دارد و استان خراسان رضوی هم با میزبانی سالانه 27 میلیون زائر و توریست داخلی و خارجی در زمینه های زیارتی، طبیعی، ورزشی، تاریخی، فرهنگی، غذایی و غیره دارای ظرفیت ها و جاذبه های مختلف و غیرقابل انكاری است.
بی توجهی به ظرفیت ها و قابلیت های موجود برای رشد، پرورش و توسعه گردشگری می تواند به عقب ماندگی بیشتر كشور ما از كاروان گردشگری جهان انجامیده و باعث تداوم سهم پایین ایران از گردش مالی تریلیون دلاری این صنعت سودآور شود.
آمارها می گویند كه حدود 10 درصد گردش مالی دنیا مربوط به صنعت گردشگری می باشد كه سهم ایران از این بخش تنها یك درصد اعلام شده و به قول احمد اصغری قاجاری، رئیس كمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران؛ درآمد حاصل از ورود گردشگران به ایران تنها هشت میلیارد دلار است در حالی كه تركیه به صورت متوسط سالانه از صنعت گردشگری خود 27٫7 میلیارد دلار درآمد دارد.
درآمد چند برابری كشورهایی مانند تركیه، تایلند، مالزی و اندونزی از صنعت گردشگری در حدی است كه ظرفیت هایی مانند گردشگری زیارتی، گردشگری حلال (كه مورد اقبال غیرمسلمانان هم هست)، برخورداری از طبیعت چهار فصل سال در آن واحد و غیره همه و همه ظرفیت جذب درآمد ده ها میلیارد دلاری ایران را باعث می گردد.
در حالی كه فعالان صنعت گردشگری به این یقین رسیده اند كه اندك هزینه در عرصه صنعت گردشگری به مثابه سرمایه گذاری محسوب شده و سود و ارزآوری چندین برابری را در گذر زمان محقق می كند، اما هنوز شبكه بانكی كشور و به تبع آن خراسان رضوی هنوز به این انكار ناپذیر سودآوری صنعت گردشگری ایمان نیاورده و همچنان در اعطای تسهیلات و سرمایه گذاری در این زمینه اندر خم یك كوچه اند و همچنان ایده پردازان، سرمایه گذاران و فعالان عرصه گردشگری را در پیچ و تاب هفت خان پرداخت تسهیلات سر می دوانند.
استان خراسان رضوی هم باوجود میزبانی سالانه بیش از 27 میلیون توریست داخلی و بیش از دو میلیون توریست خارجی (كه بیش از دوسوم مجموع گردشگران ورودی به كشورند) با جاذبه های استثنایی در زمینه های گردشگری زیارتی، طبیعی و گردشگری حلال و حیات وحش و غیره بر قطار كم سرعت برخورداری از تسهیلات بانكی سوار است.
* قهر منابع بانكی با صنعت گردشگری
معاون سرمایه گذاری اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی اظهار نمود: سخت گیری های فراوان، بی توجهی به ارزش و اهمیت صنعت گردشگری و طرح های مرتبط آن و برخی مقاومت های بی جهت در واگذاری تسهیلات، از مشكلات موجود در این حوزه است.
حسن زمانی بیان كرد: متاسفانه قهر منابع بانكی با صنعت گردشگری در این استان باعث عقب ماندگی های فراوان و تاخیر در پیشرفت طرح ها و پروژه ها شده است.
وی با اشاره به اینكه امروز دیگر تنها بخش های كشاورزی و صنعت به تنهایی قادر به حل مشكل اشتغال نیست و صنعت گردشگری با رشد و توسعه خود می تواند گوی سبقت را در تولید اشتغال از این 2 برباید، اظهار داشت: متاسفانه امروز خیلی از سرمایه های بانكی استان جذب نمی گردد در حالی كه گردشگری بهترین و مطمئن ترین زمینه برای سرمایه گذاری به حساب می آید.
وی تصریح كرد: جذب سرمایه های داخلی و خارجی و هم سرمایه های بانكی می تواند در تولید تحول در صنعت گردشگری استان تاثیر شگرفی داشته باشد.
وی اضافه كرد: اتفاقاتی كه در حوزه سرمایه به علت مشكلات موسسات مالی به وجود آمده سبب شده تا خیلی از فرصت ها و سرمایه ها از استان و مشهد خارج شود به همین منظور به دنبال فرصت های سرمایه گذاری در صنعت گردشگری هستیم.
زمانی با اشاره به اینكه بسته های سرمایه گذاری دولت در قالب تسهیلات بانكی، كمك های فنی اعتباری و تقویت بخش گردشگری، تولید، صنعت و كشاورزی تنظیم شده، بیان كرد: با توان و همفكری بخش خصوصی ما هم پیشتازی بخش گردشگری استان را حفظ خواهیم كرد.
معاون سرمایه گذاری میراث فرهنگی خراسان رضوی اظهار داشت: رقبایی در حاشیه خلیج فارس و استان های دیگر در حوزه گردشگری داریم كه اگر فعالیت نكنیم فرصت های سرمایه گذاری را از دست خواهیم داد و ضروری می باشد كه فضا را از سرمایه گریزی خارج نماییم.
این مسئول اظهار نمود: هم اكنون بیش از 300 طرح نیمه تمام در عرصه صنعت گردشگری استان داریم كه نیمی از این تعداد فعالند و بقیه در انتظار حمایت و سرمایه گذاری هستند.
زمانی با اشاره به اینكه عمده این پروژه ها در حوزه اقامتی و تاسیسات گردشگری هستند، بیان كرد: این طرح ها، سرمایه گذاری بیش از 70هزار میلیارد ریالی دارند.
* 1500 میلیارد ریال برای تزریق خون تازه در رگ های گردشگری استان
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی اظهار داشت: امروز اهمیت و جایگاه صنعت گردشگری و سودآوری آن بر هیچ كس پوشیده نیست و همه در دنیای كنونی بخوبی می دانند كه صنعت گردشگری صنعتی بی گمان سودآور و جایگزین مهمی برای اقتصاد نفتی است.
محمدرحیم رهنما با اشاره به اینكه در شرایطی كه همه دستگاه ها و برنامه ریزی ها در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی حركت می كند، صنعت گردشگری بعنوان جایگزینی موثر برای این صنعت به حساب می آید، اضافه كرد: با استفاده از قابلیت ها و پتانسیل بالقوه و بالفعل فراوان در زمینه گردشگری، می توان بخوبی درآمدی حتی چند برابر درآمدهای نفتی نصیب كشور كرد.
وی با اشاره به اقدام دولت دوازدهم در اختصاص 1500 میلیارد ریال اعتبار برای واگذاری تسهیلات به بخش گردشگری استان، اظهار داشت: به دنبال توجه به بخش گردشگری امسال 25 درصد از تسهیلات قابل واگذاری از محل منابع استانی به حوزه گردشگری خراسان رضوی اختصاص یافته است.
رهنما ادامه داد: در اولین مرحله تا كنون 55 میلیارد ریال از این میزان تخصیص یافته كه در این چهارچوب با هفت بانك وارد مذاكره شده ایم و تابحال با سه بانك تفاهمنامه امضا شده و سه بانك دیگر در شرف امضای تفاهمنامه هستند.
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی اظهار نمود: تابحال 40 پروژه در عرصه صنعت گردشگری خراسان رضوی متقاضی دریافت تسهیلات بوده اند كه پرونده آنها تكمیل و آماده معرفی به بانك برای دریافت تسهیلات است.
* گردش مالی 100 هزار میلیارد ریالی گردشگری مشهد
رئیس كمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی خراسان رضوی هم پیش از این در جمع خبرنگاران گفته بود كه گردش مالی در رابطه با حوزه گردشگری كلانشهر مشهد سالانه 100 هزار میلیارد ریال است.
محمد قانعی با اشاره به اینكه مشهد سالانه پذیرای حدود 30 میلیون زائر و توریست داخلی و خارجی است و هزینه اقامت روزانه هر توریست حدود یك میلیون و 200 هزار ریال است، تصریح كرد: ورود این میزان توریست با برنامه ریزی هدفمند می تواند زمینه ساز سرمایه گذاری های بیشتر و سودآوری بیشتر برای اولین كلانشهر مذهبی جهان شود.
وی بیان كرد: ایران در سال 56 رتبه نخست گردشگری در منطقه را داشت ولی اكنون این جایگاه از بین رفته و باید برای رسیدن به آن تلاش شود.
وی با تاكید بر تقویت گردشگری مذهبی و زیارت در مشهد اظهار داشت: چنانچه از 300 میلیون شیعه دنیا فقط 10 درصد جذب شوند، جایی برای اقامت آنان در مشهد نخواهیم داشت و ظرفیت فعلی مشهد پاسخگو نخواهد بود.
قانعی اضافه كرد: میزان ماندگاری هر زائر در مشهد به صورت متوسط سه روز است كه این میزان در حال كاهش است و این به معنای آن است كه به جز بخش زیارت سایر جاذبه ها را از دست داده ایم و نسل جدید با وضعیت فعلی جذب نمی شوند بنابراین باید شرایط و جاذبه های جدید در این كلانشهر تعریف شود.
وی با اشاره به اینكه بیشترین سرمایه گذاری كشور در بخش هتلداری مشهد است، اظهار نمود: كمترین میزان سرمایه گذاری برای هر هتل در مشهد حدود 200 میلیارد ریال است و هم اكنون 217 هتل در مشهد در حال پذیرش مسافر است و 300 طرح اقامتی و گردشگری هم در این شهر در دست ساخت است كه 215 فقره از این تعداد مراكز اقامتی است.
رئیس اتحادیه هتلداران استان خراسان رضوی اظهار داشت: میانگین سن هتل ها در مشهد به 6 سال رسیده در حالی كه این رقم در سایر شهرها بیش از 37 سال است و متنوع ترین اماكن اقامتی كشور هم در مشهد است.
وی اظهار نمود: خوشبختانه مشهدالرضا (ع) به واسطه وجود بارگاه منور رضوی از ظرفیت های بسیاری برخوردار می باشد و باید از فرصت های سرمایه گذاری و ماندگاری زائران در آن استفاده گردد.
او اضافه كرد: این مورد صحبت جدیدی نیست و سال های سال است كه مطرح می شود، اما متاسفانه هنوز به نتیجه نرسیده است و در بحث افزایش آمار هتل ها هم ضرورتی دیده نمی گردد و باید روی ماندگاری زائران كار شود.
قانعی تصریح كرد: هدایت منابع بانكی به سمت صنعت گردشگری و بخش های مختلف آن می تواند باعث رشد و تحول چشمگیر و حركت سریع این صنعت شود.
وی قوانین دست و پاگیر، ضمانت ها و وثیقه های هنگفت و بروكراسی سخت و گاها موانع سنگینی را كه از جانب بانك ها پیش پای فعالان گردشگری گذاشته می شود، مهمترین عوامل كمرنگ بودن منابع مالی در بخش صنعت گردشگری استان خراسان رضوی دانست.